09.06.2011 / Door Liesbet Plissart / Energie

De natuur geneest

Je ziet een vogel omhoog vliegen en zweven op de warme windstroom en het raakt aan dat plekje in jezelf waar ook jij weet wat vrijheid is.

De eerste sneeuwklokjes verschijnen in je tuin en je herademt, gerustgesteld: de winter is voorbij (of toch bijna); nieuw leven kondigt zich aan.  

Eenvoudige, simpele pleziertjes. Het duurt niet lang, je ervaart het even en dan is het weer voorbij.

Is dat zo? Wel, blijkbaar kunnen deze eenvoudige momenten van contact met de natuur           uitdijen en je leven transformeren. Dat de natuur een heler is, wordt allang erkend door mystici en genezers van over de ganse wereld. Het is echter redelijk recent dat wetenschappelijk onderzoek aantoont dat tijd doorbrengen in de natuur zowel je lichaam als je geest kan helen.

Zo heeft onderzoek kunnen aantonen dat tijd doorbrengen in de natuur (en dan vooral groene natuur) leidt tot een verminderen van stress, kwaadheid en agressie en tot een groter gevoel van welbehagen. Dit onderzoek toont ook aan dat het stress-reducerende effect van de natuur op de mens zo krachtig is dat het imuunsysteem erdoor wordt versterkt.

Een voorbeeld van zo'n onderzoek is dat van een Amerikaanse arts die van de  verpleesters hoorde dat patiënten die verbleven in kamer X precies sneller herstelden na een chirurgische ingreep dan patiënten in andere kamers. Hij was geïntrigeerd en stelde een onderzoeksprotocol op. Na een grondige statistische analyse van alle gegevens bleek dat het significant verschil tussen kamer X en de andere kamers was: de patiënten hadden zicht op groene natuur! (Ulrich, 1984).

Eco-psychologie

De afgelopen 10 jaar is een aantal psychologen  de natuur gaan betrekken bij hun theorie en praktijk. Dit nieuw onderzoeksveld dat psychologie en ecologie met elkaar verbindt, noemt men eco-psychologie.

Het uitgangspunt is dat er oorspronkelijk een sterke relatie was tussen mens en (moeder) natuur. Nu zien we dat het verbreken van die band zorgt voor grote schade. Enerzijds de ecologische vernietiging van de planeet. Anderzijds de schade aan de mens die we zien in de vorm van vervreemding, ontworteling, burn-out, en een hoop nieuwe ziektes zoals bijvoorbeeld Chronisch Vermoeidheid Syndroom.

Ook onze kinderen lijden eronder, denk maar aan de vele gevallen van ADHD.  Een Amerikaanse auteur, Richard  Louv, gaat zelf zover om te spreken van "nature deficit disorder" (2008).

We zijn natuurlijk allemaal vertrouwd met het fenenomeen: kinderen brengen hun zomers niet meer buiten door, maar achter computerschermen of op educatieve zomerkampen. "Ze zijn de natuur als een abstractie gaan zien en niet meer als een realltiet" aldus Louv. Ze krijgen de natuur slechts voorgeschoteld als een probleem en ervaren die niet meer als een onderdeel van henzelf. Hun ouders houden ze ook liever weg van modder, zand of andere viezigheid en gevaar.

De eco-psycholgoen willen het adagium 'de natuur geneest" letterlijk toepassen. In de ecotherapie gaat men proberen de verbinding te herstellen, omdat dit kan zorgen voor heling. In andere landen wint Ecopsychologie steeds meer aan belang. Zo wordt eco-psychologie aan verschillende universiteiten in de VS onderwezen.                                         

Niets nieuws onder de zon?

Denk maar aan de vele volkeren die ons doorheen  de eeuwen zijn vooraf gegaan door in de natuur  op zoek te gaan naar meer helderheid, kennis en visie  (zoals bijvoorbeelde Vision Quest (of natuurretraite) in de tradities van de Noord-Amerikaanse Indianen).  De natuur brengt ons in verbinding met ons diepe zelf. Eigenlijk weten wij dit intuïtief wel maar misschien kan dit recent onderzoek ons extra stimuleren om effectief tijd vrij te maken om in de natuur te vertoeven.

Je hoeft niet naar het andere eind van de wereld te reizen om die connectie met moeder natuur te ervaren. En toch ..... voor velen roept de wildernis, de woestijn, de bergen, de grootse natuur. Vakantie is dan een ideale periode om zich vollop onder te dompelen en echt de tijd te nemen om dat diepe contact te ervaren. Liefst traag: stappend, fietsend. Het is wel zo dat sommige plekken een bijzondere energetische lading hebben en op een bepaalde manier tot ons diepe zijn spreken. Door de eeuwen heen zijn er dan ook plekken die een spirituele betekenis hebben gekregen omdat de mens al altijd heeft aangevoeld dat hij er dichter bij "god" was. De natuur krijgt dan een een soort spirituele dimensie en wordt beschouwd als een catlyst voor transformatie, inzicht, spiritueel bewustzijn en "heling". Het is niet toevallig dat Boeddha de verlichting bereikte onder een Bodhi boom of dat God tot Mozes sprak via brandende bosjes.

Elk van ons zal aangesproken woren door verschillende plekjes. Zo zal de een eerder aangetrokken worden door de rust van een meer en de de ander door de kracht van de bergen of het ritme van de oceaan. Laat je dus leiden door je eigen gevoel. Wat spreekt jou het meest aan? Een modderig bietenveld? Een wilde zee? Een glooiend landschap? Een rustig dennenbos? Introduceer dit in je dagelijkse leven, beschouw het gewoon als een deel van je levenshygiëne. Maak er tijd voor: elke dag een paar minuten; elke week een uurtje; elke maand een dag.

Het kan heel eenvoudig:

-           's Morgens even met blote voeten door de dauw  wandelen

-           Tijdens je middagpauze 5 minuutjes in het park gaan wandelen

-          Enkele mooie planten in je huis, op je balkon,  in je werkomgeving

-          Je laten uitdagen door een zotte wind en met kinderen lopen schreeuwen in de wind

-          In je vrije tijd bewust gaan wandelen

-           In je tuin ploeteren

 In feite doet het er niet zozeer toe wat als dan wel hoe! Gewoon bewust (of mindful om het met een mode-woord te benoemen) in de natuur zijn. Even zijn in plaats van te doen. Gewoon aandachtig aanwezig zijn, je laten uitnodigen door de natuur. Eerst zal het misschien niet lukken; gedachten komen en gaan; lijstjes van wat er te doen staat .... Soms zelfs zozeer dat je niet eens ziet wat er jou omringd. Je hoort noch de wind die je roept noch het gezang van de vogles die jou lokt. En toch, gaandeweg, gaat je overvolle brein, "verlucht" worden. Stilaan word je bewust van je ademhaling, van je stappen, van je lijf én van de schoonheid  hier en nu. Indien je met aandacht aanwezig kan zijn stap voor stap, word je als  ware één met de natuur en proef je een oer-oude verbindinding die gelukzaligheid brengt (dit is wetenschappellijk bewezen!!)  

Neem souveniertjes mee uit de natuur en omring je erdoor: een steen of een schelp, een stuk hout, een plantje, zand. In je huis creëer je zo rustpunten die jou heel eventjes  weer in verbinding brengen met dat plekje dat voor jou zo speciaal is.

Misschien kunnen we ons laten inspireren door de woorden van de Australische Aboriginals. Als westerling zoeken we naar “één te worden met de natuur”.. Ze zullen je verbaasd vragen: "Hoezo?  Jullie willen één worden met de natuur? Als je dat zegt maak je een onderscheid tussen jezelf en de natuur. Wij zijn Natuur!"

"When you walk across the fields with your mind pure and holy, then from all the stones, and all the growing things, and all the animals, the sparks of their soul come out and cling to you, and then they purify and become a holy fire in you" oud Joods gebed

Liesbet Plissart