21.09.2011 / Door info psy.be / Zichzelf zijn

Anders reageren op spanningen en problemen

We hebben allemaal gedachten, onze geest produceert ze constant. Soms zijn we er bewust van, soms niet. Als we ons door onze gedachten laten meeslepen zonder het door te hebben, betekent dat dat we onbewust of automatisch aan het denken zijn. Je aandacht is niet gericht is op wat je doet, waardoor je dingen niet bewust meemaakt. 

Hoe vaak eten we ons bord niet leeg zonder echt te hebben geproefd en geroken? En waarom? Omdat we ergens anders waren met onze gedachten en ons niet hebben gericht op onze zintuigen bij het eten.

We functioneren zo dikwijls op onze automatische piloot dat we kunnen zeggen dat we vaker ingeslapen dan wakker zijn, zelfs als we wakker zijn.

Je bent bijvoorbeeld in gesprek met een vriend(in) die je een tijd niet meer hebt gezien, en tegelijkertijd denk je aan iets anders, bijvoorbeeld aan die dringende mail die je nog moet versturen. Je bent dus duidelijk niet wakker en aanwezig bij het gesprek.

Vervelender wordt het als je probeert (opnieuw) in te slapen en je geest maar door blijft denken aan van alles. Je draait je meerdere keren om, je probeert je te ontspannen, maar tegelijkertijd denk je aan de drukke dag die je morgen staat te wachten en dat het belangrijk is om daarvoor uitgerust te zijn. Niks aan te doen. Hoe meer je probeert in te slapen hoe minder het lukt.

Automatische gedachten vergen veel energie en halen ons uit het huidige moment. Door onze aandacht te richten op onze ademhaling en onze gewaarwordingen in ons lichaam, kunnen we ons distantiëren van onze gedachten en ze observeren. Hoe? In plaats van onze gedachten te volgen richten we onze aandacht op onszelf en op wat we aan het doen zijn en observeren we wat er vanbinnen afspeelt. Als je aandacht niet gericht is op wat je doet, dan maak je de dingen niet bewust mee.

Mindfulness is een methode om in het HIER en NU te zijn als observator van jezelf, zonder te oordelen. Door je aandacht te trainen en door je gedachten te observeren als voorbijgaande wolken, zul je je minder en minder laten meesleuren door schadelijke gedachten en gevoelens. Je neemt afstand van je gedachten en gevoelens waardoor je in staat bent om anders te reageren op spanningen en problemen. Dit wordt voornamelijk gedaan in de vorm van meditatie.

Niet oordelen

We hebben de neiging om continu gedachten te hebben over het verleden en de toekomst, geladen met commentaar, oordelen, speculaties, vergelijkingen, klachten etc. die het huidige moment ‘verpesten’. Als we dat doen dan leven we niet in het huidige moment, omdat we oordelen over de situatie (verleden of toekomst) waaraan we denken.

Neem nu volgend voorbeeld. Je moet een voorstel doen en verdedigen in een vergadering of een mondeling examen afleggen. Terwijl je ermee bezig bent ben je jezelf aan het wijsmaken dat het je niet gaat lukken (ik kan het niet, ik ben dom, ik ga rood worden, etc.). Je bent niet meer geconcentreerd op wat je gaat zeggen, maar op je negatieve zelfoordelende gedachten, waardoor je niet meer in het huidige moment bent.

De essentie zit hem in het observeren van je gedachten, ze verwelkomen, ze accepteren en ze vervolgens loslaten.

Mindfulness & coaching

De rol van een coach is om de klant of coachee te begeleiden in het formuleren en realiseren van doelen, en inzicht te geven in zijn/haar zelfbewustwording, zijn/haar manier van functioneren.  Een veld van mogelijkheden voor verandering kan dan gecreëerd worden. Deze verandering zal helpen obstakels te lijf te gaan en gebruik te maken van hulpbronnen. Het ultieme doel is evenwichtiger, gelukkiger en meer in lijn met wie je bent te leven.

Bewustwording is een belangrijke fase in coaching. Als we onze aandacht richten op het huidige moment, met z’n goede en slechte kanten, als we eerlijk zijn tegen onszelf en open staan voor verandering is de basis aan de klantzijde gelegd voor een succesvolle coaching. Mindfulness is een techniek die daarbij kan helpen.

Je niet laten meeslepen door je gedachten

Goed nieuws is dat je kan leren om je gedachten niet meer voor werkelijkheid te nemen waardoor je ervan bewust kan worden dat JE NIET BENT WAT JE DENKT. Door je gedachten te observeren, laat je  je er niet door meeslepen: je neemt afstand, je laat ze komen, je merkt ze op en laat ze vervolgens weer gaan, zoals vogels die voorbij trekken. Als je het gevecht tegen je gedachten laat vallen zul je merken dat er ontspanning ontstaat, die ruimte geeft voor verandering.

Bewustwording en coaching

De kwaliteit van je bewustzijn heeft een impact op je persoonlijke ontwikkeling, je gedachten en je gedrag. Wanneer iemand een burn out of familiale problemen heeft, onder langdurige stress staat, ontslagen wordt of met pensioen gaat etc. is hij/zij vaak met negatieve gedachten over het verleden of de toekomst. Met behulp van Mindfulness oefeningen wordt de coaching efficiënter, omdat de klant ontvankelijker is en zich meer in het huidige moment begeeft.

Nu kan het dat het NU niet leuk is, pijn doet en weerstand biedt. Het kan een automatische reactie zijn dat je de gebeurtenis probeert te veranderen. Wil en kun je de situatie veranderen, doe het dan. Heb je geen enkele invloed op de situatie, dan kun je ervoor kiezen om de situatie te accepteren zoals hij is. Als dat ook moeilijk is kun je kiezen om te accepteren dat je het moeilijk hebt met de situatie. En bedenk: het moment gaat voorbij. Alles is vergankelijk, zowel positieve als negatieve situaties. Ze hebben niets te maken met wie je echt bent, je ware zelf.

Niet voor iedereen is het weggelegd om te mediteren in het HIER en NU. Voor die mensen is het beter om te kijken naar wat je wel met volle aandacht kan doen zoals bijvoorbeeld een kop koffie drinken of een appel eten. Ergens is dat ook een vorm van meditatie, net als opgaan in een hobby of sport of zelfs huishouden (afwas, strijken). Bij Mindfulness gaat het niet alleen om wat je doet, maar ook ‘hoe’ je het doet. Beter strijken met volle aandacht dan met halve aandacht mediteren.

En dit ‘hoe’ is één van de sleutelwoorden waar het om gaat in coaching.

Meer info op www.flowdevelopment.eu

Daniëlle van der Spree

Coach, psychotherapeut en Mindfulness ervaringsdeskundige

Bronnen : De kracht van het Nu – Eckhart Tolle, Au cœur de la Tourmente, la Pleine Conscience – Jon Kabat-Zinn