26.03.2013 / Door info psy.be / Sexualiteit

Seks met je ex

Corneel (28): ‘Toen ik een auto-ongeluk had was mijn ex-vriend de eerste die ik belde. We waren acht jaar samen en dan blijf je toch een bepaalde vertrouwensband behouden. Hij besloot die nacht bij mij te blijven en ja, van het één kwam het ander. Je zoekt dat oude comfort toch weer op, dat vertrouwde gevoel.’ Troost. Nog even wegkruipen in dat veilige gevoel van herkenning. Het is een van de redenen waarom ex-geliefden zich laten verleiden tot een vrijpartij. Je kent elkaars sterke en zwakke punten en je weet op welke knoppen je moet duwen - ook tussen de lakens. ‘Vrijen met een ex voelt vertrouwd en is vaak een onderdeel van afscheid nemen’, aldus seksuologe en relatietherapeute Rika Ponnet. ‘Men wil vrienden blijven en ja, dan komt het er af en toe nog wel eens van. Het is een manier om de ander niet helemaal te moeten loslaten. Ook in een echtscheiding zie je dat: mensen komen tot de conclusie dat het niet meer lukt maar door het romantisch verleden dat ze delen hebben ze toch nog af en toe seks. Geen wilde passie maar een seksualiteit die vertrekt vanuit het elkaar herkennen en erkennen. Meestal houdt men daar ook wel snel mee op. Enerzijds voelt het goed omdat het vertrouwd is, anderzijds brengt het na de daad ook veel verdriet met zich mee omdat men beseft dat de relatie voorbij is. Het fijne van de seks weegt niet op tegen de pijn en het gemis achteraf.’ Corneel bevestigt dat: ‘Of ik achteraf spijt had? Ja, omdat we al een tijdje uit elkaar waren en het alles ineens complex maakte, en nee, omdat het op het moment zelf heel leuk was. Maar uiteindelijk was het een wake-up call: ik besefte dat ik afstand moest nemen van mijn ex, dat er duidelijkheid moest zijn.’

Hoop kan pijn doen
Duidelijkheid over de relatie is essentieel, zo blijkt. Hebben jullie er samen een punt achter gezet en beseffen jullie allebei dat het voorbij is dan kan seks na de breuk lekker vertrouwd en vrijblijvend zijn. Is er één partij die veel spijt of pijn heeft en hoopt op een hereniging dan is achteraf-seks geen goed idee. Stien (26): ‘Ik hou nu al meer dan zes maanden de boot af richting ex-vriendin. Zij is wel te vinden voor een open vorm van “we zijn toch allebei nog single en het kan toch fijn zijn, zonder meer?” maar ik geloof daar simpelweg niet in. Pijntjes zijn pijntjes, ook als ze klein en verdoken zijn.’ Verstandig, zegt Rika Ponnet. ‘Vaak zie je dat degene die de relatie verbreekt het wel ziet zitten om nog op een vriendschappelijk basis verder te gaan of om nog af en toe seks te hebben, maar uiteraard is dat de persoon die emotioneel het minst betrokken is. Voor degene die afgewezen is is dat heel pijnlijk. Er blijft een element van hoop dat het alsnog goed komt: “hij kan toch geen grote afkeer van me hebben want hij heeft seks met mij”. Terwijl dat bij die ander vaak een gemakkelijkheidsoplossing is. Het hart zit er niet meer in, en daar gaat het om.’ Anna (38): ‘Ik zag de seks met mijn ex-vriend als een uiting van zijn liefde voor mij. Toen hij plots iemand anders had voelde het alsof ik voor de tweede keer gedumpt werd.’ Nathalie (40): ‘Tim was mijn eerste grote liefde, dus toen hij het uitmaakte was ik een wrak. We bleven contact houden en natuurlijk hoopte ik dat het weer goed zou komen, ook al had hij intussen een nieuwe vriendin. Toen hij avances maakte ging ik daar maar al te graag op in. Niks beter voor je zelfvertrouwen dan je ex die in je oor fluistert dat je honderd keer beter bent in bed dan zijn nieuw lief. Dus ik bleef met hem in bed duiken maar hij bleef bij zijn vriendin. Ik heb er veel uit geleerd: seks met je ex is oké als je geen verwachtingen hebt. Hoop je op meer dan kan het een pijnlijke affaire worden.’ Ook als jullie uiteindelijk toch weer voor elkaar kiezen is dat nog geen garantie op succes. Rika Ponnet: ‘Men hoopt dat de ander veranderd is en dat het dit keer wel zal lukken maar in zo goed als alle gevallen loopt het weer spaak. Mensen evolueren maar blijven in essentie wie ze zijn. Na verloop van tijd steken persoonlijke tegenstellingen of ergernissen opnieuw de kop op, hoe goed de seks ook is.’

Iedereen doet het

Zijn het vooral mannen die seks-zonder-meer zoeken bij hun ex? ‘Je ziet het zowel bij vrouwen als bij mannen,’ nuanceert Ponnet, ‘maar het blijft een feit dat mannen seksualiteit en gevoelens gemakkelijker loskoppelen. Ook vrouwen zijn into casual sexmaar er is toch vaak meer nodig alvorens ze de stap zetten. Anna: ‘Na onze zoveelste breuk hadden we nog een keer seks maar op de een of andere manier voelde ik dat het het afscheid was. Er ontbrak iets. Misschien het gevoel van emotionele verbondenheid. Alsof de magie weg was. Als vrouw voel je het verschil tussen een man die met je vrijt voor de fun of omdat er meer is. Hebben vrouwen een emotionele band nodig en mannen niet? Ik vind het een grote uitspraak maar ik ben zelf nog nooit in bed gedoken met een man voor wie ik niks voelde. Al wou ik dat ik het nu - in mijn seksuele piekperiode - wél kon!’ In It’s Complicated beleeft vijftigplusser Meryl Streep een stomende affaire met haar ex-man. Feit of fictie? ‘Seks met een ex is van alle leeftijden’, zegt relatietherapeute Ponnet. ‘Het is een mythe dat vooral jongeren vaak van partner wisselen en casual sex hebben. Het gebeurt veel frequenter en op meer destructieve manieren op rijpere leeftijd. Vandaag zijn er heel veel rijpere singles die daten, relaties beginnen en verbreken, een friend with benefits hebben … Dat zijn de concessies die mensen doen als ze wat ouder zijn. Jonge mensen hebben dikwijls nog een vrij romantisch liefdesideaal en een ex with benefits past daar niet echt in. Als je achttien bent is het alles of niks, weinigen herkennen zich in het verhaal van “wat aanmodderen met een ex die goed is in bed en, och ja, we kunnen er maar van profiteren voor de tijd dat het duurt …”. Dat is een cynische houding tegenover de liefde die je vaker ziet op rijpere leeftijd. Als jongeren vrijen met hun ex dan is het meestal omdat een van beiden nog hoop heeft en seks gebruikt als terugwinwapen.’

Gedaan is gedaan
Kan je de pagina dan maar beter volledig omdraaien? Volgens Rika Ponnet hangt veel af van de manier waarop je in een relatie staat. ‘Enerzijds heb je het vermijdende type dat vlotjes in en uit een relatie stapt en seks ook gemakkelijk kan loskoppelen van alles wat te maken heeft met liefde en emotionaliteit. Aan het andere uiteinde heb je het eerder angstige type voor wie seks een belangrijke manier is om zich nabij te voelen, om intimiteit te ervaren en bevestiging te krijgen. Voor die persoon is het uiteraard veel pijnlijker als achteraf blijkt dat het “alleen voor de seks” was. Je moet dicht bij jezelf blijven en nagaan waarom je nog seks hebt met je ex-partner. Voel je dat er nog hoop is dan zal je je na verloop van tijd alleen maar slechter voelen. Aan zo’n destructieve situatie moet je jezelf onttrekken, hoe moeilijk en pijnlijk dat ook is.’ Radicaal breken blijkt dus de beste en op lange termijn ook de gemakkelijkste manier om los te komen van elkaar. Volgens Ponnet is het een illusie om te denken dat je het afscheid minder pijnlijk maakt door het op een langzame manier te doen. ‘Gedaan is gedaan. Dat betekent dat je elkaar een periode niet ziet, niet hoort en zeker niet met elkaar naar bed gaat. Mails wissen, telefoonnummers wissen, zodat hij of zij op geen enkele manier nog toegang heeft tot je leven. “Uit het oog, uit het hart” wordt wel eens gezegd, en dat is hier ook zo.’

Een artickel van Valérie Du Pré